Przymiotnik
Przymiotnik określa rzeczownik. Ma formę zgodną z jego liczbą i rodzajem. Przymiotniki quello i bello przybierają takie formy jak rodzajnik określony, tzn. odpowiednio quello, quel, quella, quell’, quegli, quei,quelle i bello, bel, bella, bell’, begli, belli, belle. Przymiotniki grande, santo i buono skraca się przed rzeczownikiem do gran, san i buon (jeżeli nie zaczyna się na s + spółgłoska lub z).
Stopniowanie
Stopień wyższy otrzymujemy przez dodanie przysłówka più (bardziej) lub meno (mniej). Stopień najwyższy wyrażamy, dodając przed stopniem wyższym rodzajnik (forma wzgłędna) lub dodając do przymiotnika w stopniu równym końcówkę -essimo, -issimo (forma bezwzględna), np.:
- stopień równy – lungo (długi)
- stopień wyższy – più lungo (dłuższy)
- stopień najwyższy – il più lungo (najdłuższy) lub lunghissimo (bardzo długi)
Stopnia wyższego i formy względnej stopnia najwyższego używamy przy porównaniu, a bezwzględnej, opisując rzecz, nie porównując jej z inną.
Przykłady:
- Questa casa è più lunga che alta. – Ten dom jest bardziej długi niż wysoki.
- Maria è più vecchia di Anna. – Maria jest starsza od Anny.
- Varsavia è la maggiore città di Polonia. – Warszawa jest największym miastem Polski.
- La torta era dolcessima. – Tort był bardzo słodki.
Nieregularne stopniowanie:
- buono – migliore – il migliore – ottimo (dobry – lepszy – najlepszy – świetny)
- grande – maggiore – il maggiore – massimo (duży – większy – największy – wielki, maksymalny)
- alto – superiore – il supremo – sommo (wysoki – wyższy – najwyższy – bardzo wysoki, najwspanialszy)
- cativo – peggiore – il peggiore – pessimo (zły – gorszy – najgorszy – bardzo zły)
- piccolo – minore – il minore – minimo (mały – mniejszy – najmniejszy – bardzo mały, minimalny)
- basso – inferiore – l’inferiore – infimo (niski – niższy – najniższy – bardzo niski, niepozorny)
Przymiotnik dzierżawczy
| OSOBA | RODZAJ MĘSKI | RODZAJ ŻEŃSKI | ||
|---|---|---|---|---|
| LICZBA POJEDYNCZA | LICZBA MNOGA | LICZBA POJEDYNCZA | LICZBA MNOGA | |
| 1 lp. | mio | miei | mia | mie |
| 2 lp. | tuo | tuoi | tua | tue |
| 3 lp. | suo | suoi | sua | sue |
| 1 lm. | nostro | nostri | nostra | nostre |
| 2 lm. | vostro | vostri | vostra | vostre |
| 3 lm. | loro | loro | loro | loro |
Przymiotnik dzierżawczy jest poprzedzany rodzajnikiem, ale jeśli występuje przed rzeczownikiem oznaczającym pokrewieństwo w liczbie pojedynczej w formie niezdrobniałej, można go pominąć, np. mio fratello – mój brat. Nie dotyczy to przymiotnika loro. Przymiotniki Suo, Sua, Suoi, Sue i Loro (napisane wielką literą) znaczą: Pana, Pani, Panów, Pań i Państwa (przymiotniki dzierżawcze form grzecznościowych).
Przymiotnik wskazujący
Odpowiada polskim zaimkom wskazującym.
- questo, questa – ten, ta
- codesto, codesta – tamten, tamta
- quello, quella – tamten, tamta
Przymiotnik questo odpowiada także polskiemu zaimkowi to.
Przymiotnik nieokreślony
- molto – dużo
- poco – mało
- troppo – za dużo
- tutto – wszystko
- qualunque – wszelki
- stesso – ten sam, sam
- altro – inny
Przymiotnik liczebnikowy
Liczebniki główne:
- 0 zero
- 1 uno, una
- 2 due
- 3 tre
- 4 quattro
- 5 cinque
- 6 sei
- 7 sette
- 8 otto
- 9 nove
- 10 dieci
- 11 undici
- 12 dodici
- 13 tredici
- 14 quattordici
- 15 quindici
- 16 sedici
- 17 diciassette
- 18 diciotto
- 19 diciannove
- 20 venti
- 21 ventuno
- 30 trenta
- 40 quaranta
- 50 cinquanta
- 60 sessanta
- 70 settanta
- 80 ottanta
- 90 novanta
- 100 cento
- 101 centuno
- 200 duecento
- 300 trecento
- 400 quattrocento
- 500 cinquecento
- 600 seicento
- 700 settecento
- 800 ottocento
- 900 novecento
- 1000 milla
- 2000 duemilla
- 10000 diecimilla
- 100000 centomilla
- 1000000 un millione
Liczebniki porządkowe:
- 1. primo, prima
- 2 secondo
- 3. terzo
- 4. quarto
- 5. quinto
- 6. sesto
- 7. settimo
- 8. ottavo
- 9. nono
- 10. decimo
- 11. undicesimo
- 12. dodicesimo
- 13. tredicesimo
- 14. quattordicesimo
- 15. quindicesimo
- 16. sedicesimo
- 17. diciasettesimo
- 18. diciottesimo
- 19. diciannovesimo
- 20. ventesimo
- 21. ventunesimo
- 30. trentesimo
- 40. quarantesimo
- 50. cinquantesimo
- 60. sessantesimo
- 70. settantesimo
- 80. ottantesimo
- 90. novantesimo
- 100. centesimo
- 101. centunesimo
- 200. duecentesimo
- 1000. millesimo
- 2000. duemillesimo
- 10000. diecimillesimo
- 100000. centomillesimo
- 1000000. millionesimo
Liczebniki porządkowe odmieniają się przez liczby i rodzaje. Ułamki wyrażamy liczebnikiem głównym i porządkowym, np. due terzi – dwie trzecie. Używa się również nieodmiennego liczebnika mezzo – pół.