Czasownik

Czasownik

Czasowniki w języku włoskim, podobnie jak w polskim, zmieniają formę w zależności od tego, w jakiej osobie, czasie i trybie zostały użyte.

Koniugacje

Istnieją 3 grupy koniugacyjne czasowników, różniące się końcówką bezokolicznika. Są to:

  1. grupa zakończonych na -are (np. cantare – śpiewać)
  2. grupa zakończonych na -ere (np. scrivere – pisać)
  3. grupa zakończonych na -ire (np. partire – wyjeżdżać)

Dzielimy III koniugację (-ire) na “III a” (np. sentire) i “III b” (np. finire), gdyż część jej czasowników przyjmuje w niektórych formach odmiany grupę -isc-.

Przykłady:

  • tu senti
  • tu finisci

Istnieje również pewna liczba czasowników nieregularnych (odmiana w czasie teraźniejszym trybu oznajmującego).

I – ARE: CANTARE II – ERE: VEDERE III A – IRE: SENTIRE III B – IRE: FINIRE
  io canto io vedo io sento io finisco
  tu canti tu vedi tu senti tu finisci
  lui, lei, Lei canta lui, lei, Lei vede lui, lei, Lei sente lui, lei, Lei finisce
  noi cantiamo noi vediamo noi sentiamo noi finiamo
  voi cantate voi vedete voi sentite voi finite
  loro, Loro cantano loro, Loro vedono loro, Loro sentono loro, Loro finiscono

Czasowniki posiłkowe

Oprócz wymienionych wyżej, w języku włoskim występują jeszcze tzw. czasowniki posiłkowe (verbi ausiliari). Są to 2 czasowniki: essere – być oraz avere – mieć. Używane jako czasowniki posiłkowe nie mają swojego zwykłego znaczenia, a służą wtedy jako operatory do ustalenia czasu, ktorego chcemy użyć. Czasownika essere używamy przy tworzeniu czasów złożonych tego czasownika, czasowników nieprzechodnich, zwrotnych i wyrażających ruch bądź zmianę stanu, avere – czasowników przechodnich, a także pewnej grupy nieprzechodnich.

Odmiana czasowników posiłkowych w czasie teraźniejszym trybu oznajmującego:

ESSERE AVERE
  io sono io ho
  tu sei tu hai
  lui, lei, Lei è lui, lei, Lei ha
  noi siamo noi abbiamo
  voi siete voi avete
  loro, Loro sono loro, Loro hanno

Czasowniki zwrotne

Bezokolicznik w formie zwrotnej tworzymy, zastępując końcową samogłoskę e zaimkiem zwrotnym si (się), np. lavare – myć, lavarsi – myć się. W języku włoskim forma zaimka zwrotnego zależy od osoby:

OSOBA ZAIMEK ZWROTNY
  1 lp. mi
  2 lp. ti
  3 lp. si
  1 lm. ci
  2 lm. vi
  3 lm. si

Zaimki te łączą się z czasownikiem w bezokoliczniku, trybie rozkazującym i gerundio, pisownia rozłączna obowiązuje w pozostałych formach.